In het Kontakt stond onlangs een mooie infographic (met dank aan de griffie, de ambtelijke ondersteuning van de gemeenteraad) over wat de gemeenteraad van West Betuwe in 2023 allemaal gedaan heeft (zoals 13 raads-, 14 oordeelsvormende, 20 beeldvormende vergaderingen, 11 bijeenkomsten in verschillende kernen van de gemeente, 19 moties en 13 amendementen besproken, 121 ‘schriftelijke’ vragen gesteld). Daarmee wordt voor inwoners een indruk gegeven van wat wij als raadsleden, namens de inwoners van West Betuwe, zoal doen. Waar je als lokale politicus nou echt mee bezig bent is echter lastig in getallen weer te geven. Met de keek op de politieke week in West Betuwe doe ik een aanzet om iets meer inzicht te bieden.

Het vergaderen begon voor mij als fractievoorzitter in feite nog tijdens het kerstreces met het ‘coalitieoverleg’ op vrijdagochtend 5 januari. Dit is het maandelijkse bijpraatmoment van de vier coalitie fractievoorzitters en wethouders waarbij ook coalitie raadsleden kunnen aanschuiven. Lang niet altijd is het gezelschap vanwege ieders drukke agenda’s compleet. Wel is altijd elke fractie vertegenwoordigd. Sinds kort kunnen we weer vergaderen in het vernieuwde gemeentehuis. Waar we deze keer kennis maakten met de nieuwe (niet meer wegwerp)bekers voor de koffie en thee. En genoten van de klimaatbeheersing die helemaal up to date is. Veel aangenamer dan in de noodvoorziening aan de Kuipershof 4 waar we tijdens de verbouwing van het gemeentehuis jaren op waren aangewezen. Al met al een goede start van het nieuwe jaar.

Het ‘officiële’ vergaderen ging van start op de maandagavond 8 januari met een bijeenkomst van de vertrouwenscommissie. Deze commissie bestaat uit alle fractievoorzitters en we bereiden met ondersteuning van de griffier (voor uitleg zie Noot 1) het jaarlijkse ‘klankbordgesprek’ met de burgemeester als voorzitter van de gemeenteraad voor. Alles wat in deze commissie besproken is, is vertrouwelijk/geheim (tot 70 jaar na dato, aldus de gemeentewet). Deze commissie adviseert ook over de (her)benoeming van burgermeesters.

Dinsdagmiddag 9 januari was de nieuwjaarsreceptie van de Provincie Gelderland, in het Provinciehuis te Arnhem. Vanaf 16.00 uur verwelkomde de waarnemend commissaris van de Koning Henri Lenferink zijn gasten. Waaronder een afvaardiging uit West Betuwe. Het is altijd goed om ‘je gezicht te laten zien’ zoals dat heet. Zeker als het provinciehuis niet echt naast de deur ligt.

Uiteraard was onze burgemeester er, maar ook drie wethouders. Wil Kosterman van Dorpsbelangen, Joke van Vrouwerff van Verenigd West Betuwe en ‘mijn’ D66 wethouder Jan de Geus. Ook Lourens van Brughem van de SGP zag ik, maar die had een dubbelrol omdat hij ook Statenlid is (iets wat bij D66 ondenkbaar en zeker niet toegestaan is: dubbelfuncties in de politiek). Ik reisde heen met de trein via Tiel en gebruikte de reistijd om wat stukken door te nemen. Van de ‘nood’ een ‘deugd’ makend (of twee vliegen in een klap slaand), had ik eerder die dag afgesproken met een in Arnhem wonende vriendin.

Eigenlijk waren het die dag drie vliegen want ik kon mee terugrijden met Jan. Ik werd netjes voor de deur thuis afgezet. En omdat ons wekelijks bijpraatmomentje dit keer in de auto plaats vond had ik opeens een vrije woensdagochtend.

Ook op 9 januari was er om 20.00 uur de beeldvormende bijeenkomst (voor uitleg zie Noot 2) in de Ida Gerhardt Academie, vlakbij het station in Geldermalsen. Lekker dicht bij (mijn) huis, dus na snel gegeten te hebben kon ik er op de fiets naar toe (het was wel stervenskoud). Naast gemeenteraadsleden en burgerraadsleden waren voor het eerste onderwerp, verbouw dan wel nieuwbouw van zwembad/sporthal, veel belangstellenden gekomen. Een vertegenwoordiger van Sportfondsen Nederland gaf uitleg over het onderzoek dat gedaan is naar de mogelijkheden. En we kregen een idee van wat de verschillende opties waarschijnlijk gaan kosten. Het zal aardig wat voer voor discussie gaan geven in de gemeenteraad, bij sportorganisaties en inwoners. Hoeveel zijn wij met elkaar bereid te betalen aan goede sportvoorzieningen? Linksom of rechtsom, inwoners betalen hier altijd aan mee via belastingen dan wel de hoogte van de zwemkaartjes/huren voor gebruik. Het tweede deel van de avond werd besteed aan de bespreking van de nieuwe afspraken over de vele gemeenschappelijke regelingen (voor uitleg zie Noot 3) waar West Betuwe bij betrokken is.

Woensdagavond 10 januari bezocht ik in de hal van het gemeentehuis de bijeenkomst voor omwonenden van een groepswonen locatie aan de Windvaan. Daar komen binnenkort een twaalftal alleenstaande minderjarige statushouders wonen. Zij krijgen 24/7 professionele begeleiding van de organisatie NAAST. De locatie wordt waarschijnlijk meerdere jaren als  kleinschalige woongroep gebruikt.

Vanuit die woongroep gaan de jongeren, met hulp en begeleiding, een nieuw bestaan opbouwen in Geldermalsen. Waarbij school, een bijbaantje en sport kunnen helpen. Niet iedereen die in de directe omgeving woont is blij met hun komst. Bij een eerdere bijeenkomst begin december liepen de emoties hoog op. Berichten hierover in de media konden ook op nogal negatieve reacties op social media rekenen. Helaas geen onbekend verschijnsel zodra het over statushouders of vluchtelingen gaat. Er werden brieven naar college en raad gestuurd en er is ingesproken bij de gemeenteraad. Men voelde zich vooral verrast en had veel eerder betrokken willen zijn. Liefst ook inspraak gehad. Ook tijdens de tweede avond was nog lang niet iedereen blij met de komst van de jongeren. Bij een deel overheerste wantrouwen.

Er waren gelukkig ook inwoners die aanboden om te helpen bij de inburgering. Het blijft jammer dat een dergelijke woongroep zoveel emoties oproept. De ervaring elders leert dat er bijna geen problemen ervaren worden. Omwonenden krijgen in ieder geval het telefoonnummer van de begeleiding op de groep om contact op te kunnen nemen mochten er toch klachten zijn. Ergens in februari, als alle aanpassingen en vergunningen rond zijn, komen de eerste jongeren. Ondertussen kijk ik en velen met mij met spanning uit naar de behandeling van de spreidingswet door de eerste kamer. Hopelijk lukt het de senatoren een wijs besluit te nemen waardoor het huisvesten van vluchtelingen en statushouders gelijkmatig verdeeld over Nederland plaats gaat vinden en verhitte discussies zoals nu over de huisvesting van de jongeren aan de Windvaan dan hopelijk tot het verleden gaan behoren. 

Donderdag 11 januari heb ik genoten van een geheel andere bijeenkomst. Het speeddaten van (burger) raadsleden met 55 leerlingen van Scholengemeenschap De Lingeborgh. Samen met Pieter van Zoest vertegenwoordigde ik D66. De vierdeklassers hadden het met ons over 8 onderwerpen waaronder het toestaan van alle drugs, dat op speciale feestdagen er mag worden gedronken door mensen van 16 jaar en dat Nederland geen vluchtelingen meer moet toelaten want Nederland is al vol genoeg. Kortom, fikse stellingen die minder heet gegeten werden dan opgediend. Want bijvoorbeeld ‘echte’ vluchtelingen mochten toch wel Nederland binnen. En dat alcohol beter niet door jongeren gedronken moest worden, ja, dat wisten ze eigenlijk ook wel. ‘Je hersenen blijven zich ontwikkelen ook tot je 21^e of 23^e’ dus voor die tijd moest je eigenlijk geen alcohol drinken. Weer een geslaagde en uitstekend door de griffie (en de school) georganiseerde activiteit.

Vrijdag 12 januari stond het ‘vernieuwbouwde’ gemeentehuis centraal. ’s Middags om 14.30 uur met de officiële opening waarvoor de waarnemend commissaris van de koning zelfs naar het meest westelijke deel van Gelderland was afgereisd. Hij wees op het bijzondere feit dat de vernieuwbouw praktisch binnen het budget was gebleven en dat er in tegenstelling tot wat gebruikelijk is geen wethouder gesneuveld was. Met dat laatste, met Jan de Geus als verantwoordelijk wethouder, ben ik uiteraard heel blij! ’

s Avonds volgde vanaf 19.00 uur de gemeentelijke nieuwjaarsreceptie. Het moment van het jaar om te netwerken, en een mooie gelegenheid om, net als eerder al die middag, een aantal mensen toch even een persoonlijke rondleiding te geven. Lof alom voor het resultaat.  

De week heb ik afgesloten met een bezoek aan de nieuwjaarsbijeenkomst van de Scouting op zaterdag 13 januari. Ook daar weer veel bekende gezichten en gesprekken. En de roep om snel duidelijkheid over de toekomstige huisvesting. Iets waar meer organisaties in de gemeente om vragen. Er valt nog genoeg te doen.

Noot 1: De griffie is de ambtelijke ondersteuning van de gemeenteraad, de griffier staat aan het hoofd en neemt in gemeenteland een bijzondere positie in. De griffie ondersteunt, adviseert, positioneert en faciliteert de raad. Dit doet de griffie voor de gemeenteraad als geheel, maar ook voor fracties, burgerleden, individuele raadsleden en de voorzitter van de raad (de burgemeester). De griffie zorgt er mede voor dat de gemeenteraad zijn drie hoofdtaken (volksvertegenwoordiging, controle van college en kaderstellen) zo goed mogelijk kan uitvoeren. Dit alles om besluitvorming in de gemeenteraad zo goed mogelijk te waarborgen. Daarnaast werkt de griffie ook voor de inwoners van de gemeente West Betuwe. Om hen te helpen bij het vinden van de juiste weg naar de gemeenteraad.

Noot 2: Beeldvormende bijeenkomsten zijn bedoeld om de gemeenteraad vroegtijdig op de hoogte te brengen van onderwerpen die (gaan) spelen. Nog voordat er echt uitgewerkte plannen zijn. Beeldvormende vergaderingen vinden zoveel mogelijk buiten het gemeentehuis plaats. Bijvoorbeeld in dorpshuizen, of zoals 9 januari in een school.

Noot 3: Gemeenschappelijk regelingen zijn organisaties waarin meerdere gemeenten met elkaar samenwerken om een of meerdere gemeentelijke taken uit te voeren. Het gaat dan om taken die je als gemeente wel moet doen maar die je (vaak) niet alleen kan doen omdat ze bijvoorbeeld heel specialistisch zijn of omdat het veel duurder is als je niet samenwerkt. Er zijn een aantal verplichte samenwerkingen waar we als gemeente aan mee moeten doen. Zoals de Veiligheidsregio Gelderland Zuid (Politie, brandweer, ambulancezorg), de GGD (met Rivierenland en Rijk van Nijmegen) en de Omgevingsdienst Rivierenland (de 8 regio gemeenten en de Provincie Gelderland). Daarnaast zijn er samenwerkingen waarvoor we (soms al in een ver verleden) zelf voor gekozen hebben. Een voor veel inwoners bekende/beruchte is de AVRI die de afvalinzameling regelt. Maar ook Werkzaak die voor gemeenten de bijstand uitvoert en mensen naar werk probeert te begeleiden. De regelingen worden bestuurt door wethouders/burgemeesters van de deelnemende gemeenten. De invloed van 1 gemeente is echter klein, hoe meer deelnemers hoe kleiner. En de invloed van de gemeenteraden nog minder. Hoe wij als raadsleden beter ‘grip’ krijgen op deze regelingen is een voortdurende discussie (en niet alleen in West Betuwe/Rivierenland, heel Nederland worstelt hier mee) en ook voortdurend in verandering.