Deze politieke week begon maandagavond 18 maart met de  agendacommissie. Om 18 uur, met soep en broodjes, de geplande training voor voorzitters vond geen doorgang (iets technisch met de apparatuur). Wanneer ik mag voorzitten weet ik nog niet maar voor die tijd moet ik zeker een keertje droog oefenen. Al wijst het zich ook wel weer een beetje vanzelf begreep ik van Vic die al zijn vuurdoop had gehad. Omdat de agendacommissie niet ‘politiek’ is, zijn we al na een uurtje klaar. En omdat we zo vroeg beginnen, heb je nog wat aan je avond gelukkig (ook leuk voor het thuisfront).

Dinsdagochtend 19 maart was het weer een sessie Democracity. Ik mocht 18 kinderen uit mijn eigen dorp Tricht, waaronder kleinzoon Luca, in de raadszaal ontvangen voor het democratie spel van ProDemos. Volgende week nog een keer, ik kijk er zoals altijd naar uit!

Diezelfde avond stond Tricht weer in de schijnwerpers tijdens het ‘gebiedsgericht ontmoeten’ met de gemeenteraad in het Dorpshuis Tricht. Ik mocht namen de gemeenteraad de avond openen en afsluiten.

Een avond met voor mij vele petten op. Raadslid, inwoner, lid van het platform Tricht Springlevend, medeoprichter/eindredacteur van de Dorpskrant Tricht en medeoprichter/voorzitter van het Historische Genootschap Tricht. Op het programma stonden vier onderwerpen: De zorgen over de plannen voor een overkapte pioenrozen kwekerij (bij mij achter het huis), Tricht na de spoorverbreding, woningbouw in Tricht en alle mooie clubs, voorzieningen en activiteiten in ons dorp. Er waren meer dan 60 inwoners op de ontmoeting afgekomen. Ondanks het grote aantal deelnemers aan de vier gesprekstafels lukte het ons om goede gesprekken te voeren.

Woensdagochtend toog ik eerst naar Asperen voor overleg met mensen van GroenLinks, PvdA en de ChristenUnie over de gezamenlijke campagne activiteiten voor de Europese verkiezingen. Als Pro Europese partijen, met duurzaamheid en bestaanszekerheid als belangrijke thema’s, kunnen we goed samenwerken. Wordt vervolgd. NB: de Europese Verkiezingen zijn op donderdag 6 juni. Ik hoop dat iedereen nu toch vooral stemt voor de toekomst van de volgende generaties.

’s Middags was ik alweer op het gemeentehuis voor overleg over de begin september te houden expertmeeting over het burgerberaad. Naast Elisabeth van de griffie en Lidy van GroenLinks waren ook drie mensen van het collectief Team Burgerberaad aanwezig die zouden kunnen ondersteunen bij de voorbereiding en uitvoering. Onze buurgemeente Vijfheerenlanden heeft vorig jaar al ervaring opgedaan met een burgerberaad. Daar kan veel van geleerd worden. Doel is niet om direct een burgerberaad te organiseren, wel om kennis op te doen over wat een burgerberaad is en hoe je dat goed opzet. Als zich dan een onderwerp aandient waarvoor een burgerberaad een heel goed participatie ‘instrument’ is, weten wij hoe dat te gebruiken.

’s Avonds was de auditcommissie. Die vergadering was snel klaar, de bijeenkomst daarna met onze accountant van Deloitte nam meer tijd in beslag. Zeker geen verloren tijd. We gingen met hem diep in op de rechtmatigheidsverantwoording. Dan heb je het over hoe een gemeente (het college) verantwoording aflegt over de besteding van het geld. Immers, we hebben het bij een gemeente over gemeenschapsgeld. Een gemeente moet kunnen aantonen dat dit geld ook besteed is waarvoor dat geld bedoeld was. Daarna ontspon zich een discussie over de gemeentefinanciën in het algemeen. Op alle gemeenten komt het zogenaamde ‘Ravijnjaar’ af. Vanaf 2026 zullen we waarschijnlijk moeten bezuinigen. Ombuigen wordt dat ook wel eufemistisch genoemd. Naar die ‘ombuigingen’ loopt nu een onderzoek waar we als raad ook bij betrokken worden. De accountant hield ons een spiegel voor: waar moet de discussie over gaan? Moet je niet eerst kijken naar wat realistisch is om te begroten? Het geld is niet zozeer het probleem, is zijn ervaring (hij werkt voor veel meer gemeenten). Wel de uitvoeringscapaciteit. Er zijn gewoon onvoldoende mensen bij de gemeente werkzaam om al dat beleid uit te voeren. En ook buiten de gemeente, bij leveranciers, aannemers etc, zijn er onvoldoende mensen om alle plannen uit te voeren, zeker niet gelijktijdig. Gezien de krapte op de arbeidsmarkt lijkt dat een chronisch probleem te zijn. Dus, advies van de accountant, voer het debat vooral over prioritering en focus van beleid. Wat moet moet, zoals paspoorten uitgeven en zorg en ondersteuning, maar heb realistische verwachtingen voor alle andere ‘wensen’. Wijze woorden (voor een politicus met idealen en wensen lastig om te horen).

De donderdag werd gevuld met gastlessen op de Ida Gerhardt Academie. De school voor Persoonlijk Voortgezet Onderwijs in Geldermalsen. Ter voorbereiding op het speeddaten met de gemeenteraad de volgende dag, kregen de derdejaars leerlingen van 5 klassen een gastles over de gemeente en gemeenteraad.

De eerste twee lessen werden gegeven door raadsleden van Dorpsbelangen en van GroenLinks. Ik mocht de overige drie lessen geven. De PowerPoint die ik gemaakt had leverde bij de eerste les problemen op (de school heeft geen licentie) die gelukkig door een medewerker van de school voor de tweede en derde les die ik mocht geven in een PDF werd omgezet. Voor een 67-jarige is een klas vol pubers een hele ervaring (ook al heb ik een kleinzoon van 17-bijna 18). Maar leuk was het zeker.

Vrijdagochtend 22 maart kwamen we als werkgeverscommissie weer bij elkaar. We hadden een goed gesprek met de griffier over de (doorontwikkeling van de) griffie. Ter voorbereiding hadden we onder de fracties tips en tops opgevraagd. Ondanks dat er al sinds 2002 met griffies en griffiers gewerkt wordt in gemeenteland is bij velen raadsleden/(ambtelijke organisatie/colleges/inwoners) nog veel niet bekend over het nut en de noodzaak van ondersteuning van de raad door de griffie. Het verdiend blijvende aandacht.

Vrijdagmiddag zag ik de leerlingen van de Ida Gerhardt weer, samen met 9 andere (burger)raadsleden, voor het speeddaten. Met een welkomstpraatje van de burgemeester en bijzondere gesprekken aan de tafels met gemiddeld zo’n 10 leerlingen per tafel. Hopelijk hebben we wat zaadjes weten te leggen.

Naast al het vergaderen deze week ook officiële schriftelijke vragen gesteld over een weiland baggerdepot dat gepland staat vlakbij het dorp Est. Dit nadat we vanuit onze achterban hierop geattendeerd werden. Inwoners maken zich zorgen over met name mogelijke geuroverlast.

https://gemeenteraad.westbetuwe.nl/Raadsinformatie/Vragen-van-de-raad/20240322-Vragen-D66-Aanleg-van-een-weilanddepot-ten-westen-van-het-dorp-Est

Een ander actueel onderwerp waar ik namens de fractie met schriftelijke vragen aandacht voor heb gevraagd is de lage vaccinatiegraad. Een landelijk probleem maar ik wil toch wel weten wat de cijfers voor West Betuwe zijn en wat er gedaan wordt om de vaccinatiegraad hier in West Betuwe te verhogen. Het blijft ook apart hoe (verschillende) hierover in de pers bericht wordt. Als grootouder van een bijna nog niet voor de mazelen gevaccineerde baby maak ik me echt zorgen. Zoveel leed kan gewoon voorkomen worden als ouders gewoon hun kinderen laten vaccineren.

https://gemeenteraad.westbetuwe.nl/Raadsinformatie/Vragen-van-de-raad/20240318-Vragen-D66-Vaccinatiegraad-kinderen

Maandag 11 maart was in Tiel de regionale avond van de (gemeenschappelijke regeling) Regio Rivierenland met presentaties over de regio, de regiodeal en het integraal zorg akkoord. Met onze burgemeester Servaas Stoop als gastheer (als waarnemend voorzitter van de Regio Rivierenland). Altijd lastig dat lang niet alle fracties vertegenwoordigd zijn. Gaat ook op voor de andere 7 gemeenten in de regio Rivierenland. Hopelijk gaan we werken met raadsrapporteurs, zoals onder andere de gemeenteraden van Tiel en Culemborg al doen. Met twee (burger)raadsleden per gemeenschappelijke regeling die zich specifiek richten op een bepaalde regeling. En hun gemeenteraad zo beter op ‘vlieghoogte’ kunnen brengen.

Dinsdagmiddag om 16 uur was overleg (in de voormalige collegekamer) in het gemeentehuis met directeur van de regio, onze griffier en de burgermeester over hoe we de vorige avond besproken onderwerpen bij de raad brengen. Blijft een aandachtspunt. Ik zat daar omdat ik de raad vertegenwoordig in de Regionale Agenda Commissie van de regio.

Diezelfde avond was de oordeelsvormende raad. Die hebben we eerst als fractie (vanaf 19.00 uur) voorbesproken. Er waren diverse insprekers. Over de woonzorgvisie, over de ontsluitingsweg Passewaaij en ook nog over de pioenrozenkwekerij in Tricht. Pieter sprak namens D66 over de woonzorgvisie en de GGD, beide regelingen hebben onze eigen wethouder als portefeuillehouder.

Zelf gaf ik uitleg over de financiële verordening (voor velen taaie kost).

Woensdag startten Jan en ik ons (bijna) wekelijkse overleg in Smaakzaak in het gemeentehuis. Het gemeentelijke (personeels)restaurant wordt geëxploiteerd door Werkzaak, met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een hele mooie samenwerking. En het eten was lekker! Mooi dat het gelukt is om ‘Smaakzaak’ in huis te halen.

Donderdagavond alweer in dat ‘huis’ voor een seniorenconvent. Nu ben ik wel senior ondertussen, maar het seniorenconvent slaat niet op leeftijd maar op de fractievoorzitters en de burgemeester die bij elkaar komen, zonder ‘pottenkijkers’, met de griffier als ambtelijke ondersteuning. Meestal gaat het dan om een onderwerp dat vertrouwelijk, urgent en politiek gevoelig is waar de burgemeester de fractievoorzitters in vertrouwen over wil spreken. Dit keer was het meer een benen op tafel sessie over een aantal onderwerpen die we met elkaar bespraken.

Op maandag 4 maart ging de nieuwe reeks Democracity schoolbezoeken voor de bovenbouw van de basisscholen van start. Voor het eerst in onze nieuwe raadszaal en met gebruik van microfoons en video scherm. Samen met een medewerker van ProDemos mocht ik de aftrap doen en de eerste schoolklas ontvangen (leerlingen van de Morgenster uit Geldermalsen). Ooit diende ik namens D66 in de gemeenteraad van Geldermalsen met succes een motie in om met Democracity lessen van ProDemos te startten. Gelukkig is dit ook overgenomen in West Betuwe. Vanwege Corona en de vernieuwbouw van de raadszaal hebben de lessen een paar jaar stil gelegen. Nu dus weer opnieuw gestart en veel scholen hebben zich gelukkig aangemeld.

Op 19 en 26 maart mag ik in ieder geval nog een keer om de kinderen uit mijn eigen dorp (waaronder mijn 10 jarige kleinzoon) te ontvangen. Het is een van de leukste ervaringen voor een gemeenteraadslid. Leerlingen bouwen samen aan een fictieve stad. Ze vormen daarvoor politieke partijen en bedenken een slogan. En kiezen vervolgens de inrichting van die stad. Gaan ze voor bedrijven of juist veel groen? Liever een groot ziekenhuis of toch een middelbare school? Keuzes maken! En een beetje een idee te krijgen van de lokale democratie. Jong geleerd, oud gedaan!

Democracity

Maandagavond was de regionale agendacommissie Rivierenland. Ik had me hier na een oproep vorig jaar voor aangemeld. Sinds corona waren de bijeenkomsten meestal online en kostten daardoor in ieder geval geen reistijd. De vergaderingen waren vaak op dinsdag, onze vaste vergaderdag, dus veel vergaderingen had ik nog niet bijgewoond. Inmiddels is voor de maandag gekozen om te vergaderen. En men wil weer live vergaderen. Dat betekende een reisje naar Tiel, naar het kantoor van de Regio Rivierenland. Het is de bedoeling niet inhoudelijk onderwerpen te bespreken, wel over de manier waarop gemeenteraden dat gaan doen. Het is vaak vooral een lastig te leggen puzzel met die 8 verschillende raadagenda’s.  

Dinsdagavond 5 maart was de speciale oordeelsvormende bijeenkomst over uitvoering van de spreidingswet. Ik had insprekers verwacht maar het was stil bij die microfoon. De discussie over hoe we over de spreidingswet gaan berichten en hoe we inwoners gaan betrekken verliep eigenlijk heel goed. Nu eenmaal de kogel door de kerk is en we als gemeente er niet meer onderuit komen kan er ook goed inhoudelijk over gesproken worden.

Woensdagavond 6 maart was een op korte termijn georganiseerd bijeenkomst in Ophemert over de plannen van onze buurgemeente Tiel voor een nieuwe ontsluitingsweg van de wijk Passewaaij. Eerder kaapten al inwoners van Ophemert bijna de bijeenkomst voor inwoners van Est over dit onderwerp. In de raad van eind februari is na lange discussie een motie aangenomen. En kwam de brief van het college van West Betuwe aan het college van Tiel ter sprake. Dat was ook raadsleden uit Tiel ter ore gekomen, die kenden de brief niet. Kennelijk was deze ‘zoekgeraakt’.

In het ‘hol van de leeuw’ kwamen zowel onze wethouder als die uit Tiel uitleg geven. Lang niet voor iedereen bevredigend. Eind deze maand of in april (de Tielse wethouder hield een slag om de arm) gaat het college van Tiel een keuze maken voor een voorkeursvariant. Dan moet de gemeenteraad van Tiel er ook nog wat van vinden. Zowel raadsleden uit Tiel als uit West Betuwe waren ruim vertegenwoordigd die avond. Wij zijn en blijven hier in ieder geval over in contact met onze D66 collega’s in Tiel. Die ondertussen ook al schriftelijke vragen gesteld heeft over dit hele proces aan hun eigen college.

Donderdag 7 maart bogen we ons over de gemeentelijke financiën. Het was de eerste keer dat Vic als voorzitter met alle nieuwe voorzieningen in de raadszaal van doen had. Gelukkig met ondersteuning van Katinka van de griffie.

Een belangrijke bijeenkomst om beter zicht te krijgen op de gemeentefinanciën. Want ook al lijken we nu financieel gezond, het befaamde ravijnjaar 2026 komt er aan. Landelijk is men nog steeds niet uit de onderhandelingen over de toekomstige financiering van de gemeenten door het Rijk. Zo lang er geen nieuw kabinet is (ingewerkt) zal dat ook niet duidelijk worden. Daarnaast gaat het ook dit en volgend jaar spannend worden want er is een tekort op het sociaal domein (met name op de jeugdzorg). Best zorgelijk. Ook al komt de organisatie met een plan van aanpak, hoe dat financieel uitpakt is ongewis. We kregen in ieder geval een uitgebreide toelichting. De auditcommissie zal benut worden om als een soort van werkgroep te dienen om als gemeenteraad betrokken te blijven. Iedere fractie uit de raad kan daarbij aanwezig zijn.  

We kregen ook uitleg over de legesverordening (de inkomsten daaruit) nav de invoering van de omgevingswet en de wet kwaliteitsborging. Ook daar kleven financiële risico’s aan al weten we waarschijnlijk pas over een jaar welke. Dit is echt ook een groot aandachtspunt. Het gaat wellicht invloed hebben op de plannen die we voor de toekomst hebben.

In het weekend en ook nog op de maandag en dinsdag tijd besteed aan het voorbereiden op de raadsvergadering van dinsdag 27 februari. De eerste officiële vergadering van de raad in de nieuwe raadzaal. Voorafgaand aan die raadsvergadering vlogen ons als was het vanouds de amendementen en moties om de oren. Sommigen pas op de dag zelf (al had met het al wel aangekondigd). Reden genoeg om de dag van de raadsvergadering vrij proberen te houden om deze goed te kunnen bestuderen/overleg hierover met de fractie te hebben (lang leve whatsapp).

Zelf was ik al voor het weekend druk doende geweest met het opstellen van een nieuwe zienswijze voor het dekkingsplan voor de brandweer, een van de agendapunten. Met dank aan burgerlid Marieke, en ook overleg en input van het burgerlid van de SGP. Allen hadden we zo onze contacten in de brandweerwereld waardoor het amendement (gelukkig) unaniem werd aangenomen. Vrijdag had iedereen deze ook al in de mail ontvangen. Al moest ik dinsdag toch nog een aantal puntjes op de i zetten.

Het voelde al snel vertrouwd, de nieuwe locatie en setting. Nog steeds zitten we als D66 rechts van de raadsleden van Dorpsbelangen, maar links van Leefbaar ipv het CDA.

De raadsvergadering ging van start met een inspreker uit Tricht, mijn buurman van twee huizen verderop, over (het gebrek aan) participatie bij de plannen voor een (tijdelijk) overdekte pioenrozenkwekerij aan de rand van Tricht (en toevallig ook nog eens vlak achter mijn huis). Dat gaat nog een dingetje worden, waar ik eerder al voor waarschuwde. Daarna brak een ware onlust los, met veel kabaal werd door een tiental inwoners van Ophemert en omgeving geprotesteerd omdat men niet mocht inspreken over de plannen voor een nieuwe ontsluitingsweg van de wijk Passewaaij in de buurgemeente Tiel (het onderwerp stond niet op de agenda, procedureel mocht het niet). Niet zo’n fraaie vertoning deze verstoring van in feite het democratische proces.

Net als de week daarvoor bij de bewonersavond in Est probeerde metn de avond te kapen. Er werd voor lange tijd geschorst, er was overleg in de hal voor nodig om de situatie te de-escaleren. Daarna werd het onderwerp wel besproken, middels een motie van de VVD, maar er werd niet ingesproken. Een toen waren er nog heel veel besluiten te nemen. Met veel amendementen/moties stemden wij in. Niet met het tot in de avonduren toestaan van carbidschieten zoals een amendement van Verenigd West Betuwe, Dorpsbelangen, Leefbaar Lokaal Belang West Betuwe en het CDA voorstelde. Het leek ons verstandig, zoals ook door de burgemeester goed werd verwoord, om dit niet in het donker toe te staan. Het amendement werd aangenomen met 17 stemmen voor en 13 tegen.

Al met al duurde de vergadering tot ruim na middernacht . De installatie van een nieuw raadslid voor GroenLinks (huidig fractievoorzitter Andrea Zierleyn neemt een paar maanden ‘sabbatical’ en zal waarschijnlijk na de zomer weer terugkeren) moest toen ook nog plaatsvinden.

En ook de zo gemiste ‘nazit’ werd ‘gevierd’ (maar niet meer met alcohol, het gemeentehuis is alcoholvrij verklaard). Uiteindelijk fietste ik pas rond half twee ’s nachts over de spoorbrug richting huis. Jan en ik hadden bij de nazit al wijselijke ons overleg de volgende ochtend te laten vervallen.

Waardoor ik woensdagochtend wel weer even bij de wekelijkse koffieochtend in het Dorpshuis Tricht kon aansluiten. Om daar aangesproken te worden over die plannen voor de. Er klonken grote zorgen, over de landschapsvervuiling maar ook over het mogelijke gebruik van pesticiden. Naast een ingekomen stuk in de Dorpskrant Tricht wordt dit onderwerp nu door velen aangedragen als onderwerp van gesprek op dinsdagavond 19 maart als de gemeenteraad in het Dorpshuis op bezoek komt om met de inwoners van Tricht te spreken.

 In de middag tijd uitgetrokken om met een van onze leden bij te praten.

Donderdagavond was ik namens onze fractie op bezoek bij bewoners van de Lingedijk in Buurmalsen. Die zich grote zorgen maken over de mogelijke bouw van zes grote villa’s in de uiterwaard van de Linge tegenover de jachthaven in Geldermalsen. Als onderdeel van een tussen Tricht en Geldermalsen aan te leggen landgoed. Ik kan de bewoners van de Lingedijk geen ongelijk geven.  In het verleden waren er ook al eens plannen, toen met het bescheiden aantal van 2 woningen, waarbij de oorspronkelijke boerderij de Coppel weer zou worden ‘teruggebracht’. Dat vonden we als D66 destijds (zeker tien jaar geleden) best wel een mooi plan. De andere partijen waren echter mordicus tegen.  En nu lag er opeens een bestemmingsplanwijziging in de inspraak zonder dat hier van tevoren een woord met de gemeenteraad, of inwoners, over was gesproken. En landgoed, voor iedereen toegankelijk met recreatiemogelijkheid aan de Linge, lijkt mooi. Maar de uitwerking met 5 villa’s en een zesde woning in een schuur lijkt totaal ongepast. Hoe de andere partijen hier in staan weet ik nog niet maar hier is het laatste woord zeker nog niet over gesproken.

Vrijdagochtend het maandelijkse coalitieoverleg. Behalve een nabeschouwing van de raadsvergadering ook uitvoerig gesproken over zowel de plannen voor het landgoed langs de Linge in Buurmalsen als de pioenrozenkwekerij.

Zaterdag ontvingen we als fractie het D66 bestuur en D66 leden op het gemeentehuis. Bijpraten over het reilen en zeilen in de raad, uitleg over de spreidingswet, en een rondleiding door Jan als projectleider van de vernieuwbouw van het gemeentehuis. Een geslaagde ochtend.